Τέχνες και Πολιτισμός - παρελθόν και παρόν

Η Σαντορίνη έχει μεγάλη χορευτική παράδοση που διαφέρει απο χωριό σε χωριό όπως επίσης και απο τα υπόλοιπα νησιά του Αιγαίου ως αποτέλεσμα των πολλών επιρροών της, με τους χορούς της να είναι κυρίως γρήγοροι και να χορεύονται ομαδικά αλλά και σε ζευγάρια. Οι πιο γνωστοί, ο "Μπάλος" και ο "Συρτός" συνεχίζουν να χορεύονται σε πολλές περιοχές και περιπτώσεις στην Σαντορίνη. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός, για όσους ενδεχομένως να θεωρούν οτι "τα έθιμα σιγά σιγά τείνουν να εκλείψουν", οτι οι χοροί της Σαντορίνης χορεύονται απο δεκάδες ανθρώπους σε κάθε ευκαιρία γιορτής τα καλοκαίρια αλλά και τους χειμώνες σε θρησκευτικές ή οικογενειακές εκδηλώσεις. Γεγονός που έρχεται ως αποτέλεσμα της συνεπούς και σκληρής δουλειάς που πραγματοποιείται, κυρίως τους χειμώνες, απο αρκετές δασκάλες παραδοσιακών χορών που διδάσκουν τα νέα παιδιά. Γενικότερα, η Σαντορίνη έχει, αλλά το σημαντικό είναι οτι συνεχίζει να διατηρεί την χορευτική της παράδοση. Άλλωστε τα τελευταία χρόνια όλα τα παιδιά των δημοτικών σχολείων του νησιού έχουν την δυνατότητα να μάθουν τοπικούς αλλά και ελληνικούς χορούς με την υποστήριξη του Δήμου του νησιού, με τους περισσότερους μαθητές να δείχνουν ενδιαφέρον και να επωφελούνται της ευκαιρίας. Σε πολλές περιπτώσεις σχήματα και συγκροτήματα παραδοσιακών χορών της Σαντορίνης έχουν συμμετάσχει σε εγχώριους και διεθνείς διαγωνισμούς αποσπώντας σημαντικές διακρίσεις. Παράλληλα, χορευτικά σχήματα της Σαντορίνης ανταποκρίνονται σε προσκλήσεις να συμμετάσχουν σε εκδηλώσεις που γίνονται σε ολόκληρη την Ελλάδα, ενώ και στο νησί, κυρίως τα καλοκαίρια, φιλοξενούνται χορευτικά σχήματα απο άλλες περιοχές, στο πλαίσιο «φεστιβάλ παραδοσιακών χωρών» που διοργανώνονται συχνά.
Σχετικά με τους χορούς, και πέρα απο τους δεκάδες επαγγελματίες χορευτές της Σαντορίνης που εμφανίζονται σε εκδηλώσεις τοπικού αλλά και τουριστικού χαρακτήρα, για να κατανοήσει κανείς το πόσο διαδεδομένοι και δημοφιλείς είναι οι χοροί στο νησί αρκεί να επισκεφθεί ενα κέντρο διασκέδασης ένα τυχαίο Σαββατόβραδο του χειμώνα. Κι εκεί θα δει πόσο πολλοί άνθρωποι και με τι κέφι χορεύουν τους χορούς του τόπου τους.
Η μουσική, έτσι όπως και οι χοροί, τα τελευταία χρόνια γίνονται αποδεκτοί και γνώριμοι σε όλο και περισσότερους νέους του τόπου μετά και τις παροτρύνσεις των δασκάλων τους να ασχοληθούν με την εκμάθηση ενός παραδοσιακού οργάνου, παράλληλα έστω, με ενός άλλου, σύγχρονου ή διαχρονικού…

Η μουσική παράδοση της Σαντορίνης είναι πλούσια και έχει σημαντικές διαφορές απο αυτή των άλλων νησιών που υπο τον όσο "νησιώτικα" συμπεριλαμβάνουν όλα σχεδόν τα ήδη της χορευτικής μουσικής ως αποτέλεσμα της σύμπραξης του βιολιού, του λαούτου και της λύρας. Η μουσική και η μουσικοί στην Σαντορίνη αποδίδουν με τον δικό τους μοναδικό τρόπο τα "νησιώτικα" τραγούδια και τους ρυθμούς με βασικό όργανο να είναι το βιολί που συνοδεύεται απο την λύρα και το λαούτο. Στο νησί υπάρχουν πολλοί ταλαντούχοι μουσικοί που αξίζει να τους ακούσετε. Σε οτι αφορά τους επισκέπτες, έλληνες αλλά και ξένους, σε κάθε περίπτωση συστήνουμε ανεπιφύλακτα να επιδιώξουν, ή, να παρακολουθήσουν όταν τους τύχει κατά την διάρκεια της παραμονής τους, μια λαϊκή παραδοσιακή γιορτή με την συμμετοχή ντόπιων μουσικών. Οι αφορμές άλλωστε κατά την διάρκεια του καλοκαιριού είναι πολλές. Λαϊκές παραδοσιακές μουσικές έχει την ευκαιρία να ακούσει κανείς στα περισσότερα πανηγύρια που ακολουθούν τις θρησκευτικές γιορτές, σε εκδηλώσεις της Δημοτικής Αρχής όπου παρουσιάζονται τα χορευτικά σχήματα του Δήμου, σε γάμους Ελλήνων αλλά και επισκεπτών του νησιού, σε αρραβώνες, καθώς και σε πολλές λαογραφικές κυρίως εκδηλώσεις που διοργανώνουν κατά την διάρκεια του καλοκαιριού οι σύλλογοι του νησιού. Η εμπειρία είναι εξαιρετική και σε συνδυασμό με το φαγητό και το κρασί που στις περισσότερες εκδηλώσεις προσφέρονται δωρεάν, αποτελούν μια απο τις καλύτερες αναμνήσεις που μπορεί κανείς να πάρει μαζί του απο την Σαντορίνη.
Η παραδοσιακή - λαϊκή μουσική της Σαντορίνης έχει διατηρηθεί στους αιώνες με διάφορες επιρροές έχοντας εξελιχθεί σε αυτό που είναι σήμερα. Πλούσια σε μελωδίες, ρυθμούς και θέματα με τους στοίχους των τραγουδιών να περιγράφουν στις περισσότερες περιπτώσεις στιγμές και συναισθήματα απο την καθημερινότητα των κατοίκων. Την αγροτική ζωή, τον τρύγο, την ζωή στην θάλασσα, τους έρωτες με ευτυχές ή άδοξο τέλος, και τις αγάπες των κατοίκων. Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει το οτι πως παρά το γεγονός οτι οι στίχοι των τραγουδιών μετρούν αρκετές δεκαετίες παραμένουν επίκαιροι και διατηρούν το ενδιαφέρον των κατοίκων.
Σε οτι αφορά τους νέους δεν είναι λίγοι όσοι παρακολουθούν μαθήματα βιολιού, λύρας και λαούτου συνεχίζοντας τις παραδόσεις ή και εμπλουτίζοντάς τες με νέα στοιχεία. Τα τελευταία χρόνια και με αφορμή την δραστηριοποίηση δασκάλου, δημοφιλής έχει γίνει η "τσαμπούνα" με πολλούς νέους μαθητές να εκφράζουν τον ενθουσιασμό τους για το χειροποίητο αυτό όργανο.
Η Σαντορίνη διαθέτει επίσης και χορωδία Βυζαντινής μουσικής που συχνά ψάλει στην Μητρόπολη στα Φηρά.